De nieuwe inburgeringswet en de zoektocht naar werk voor nieuwkomers

Een nieuwe wet, oude drempels

De Inburgeringswet 2022 werd ingevoerd met een duidelijk doel: regie bij gemeenten, betere begeleiding en een snellere weg naar participatie. We hebben dagelijks te maken met nieuwkomers die zich in deze fase bevinden en de praktijk is soms best lastig. Als opleider, coach en begeleider van hoogopgeleide nieuwkomers in de IT, zien we dagelijks hoe de goede bedoelingen van de wet niet goed tot hun recht komen in een gefragmenteerd systeem. 

Wat betekent de nieuwe Inburgeringswet 2022 concreet voor de kansen van nieuwkomers op werk? En wat is er nodig om het wel te laten werken? 

Elke gemeente zijn eigen praktijk 

Anna Maas, Partnership & Recruitment Manager bij Motopp, merkt het als geen ander: “We werken met meer dan 160 gemeenten, en vrijwel allemaal geven op hun eigen manier invulling aan de wet. Het ene taalaanbod is flexibel, het andere rigide. Bij sommige gemeenten ligt de focus sterk op zo snel mogelijk parttime aan het werk gaan naast de inburgering, bij andere gemeenten ligt de nadruk op eerst afronden van het taaltraject om daarna duurzaam en passend werk te vinden. Terwijl zeker in IT lang niet altijd geldt dat Nederlands de voertaal is op het werk.“ 

Voor statushouders en nieuwkomers zorgt dit voor onzekerheid. “Ze weten in principe wat mag en niet mag, maar kiezen soms niet voor werk omdat ze bang zijn hun uitkering of het recht op een later leerwerktraject te verliezen, waarmee ze op hun opleidingsniveau aan de slag zouden kunnen gaan.” 

Taal als struikelblok 

Werk en taal zouden hand in hand moeten gaan. Maar in de praktijk botsen de systemen. Gemeenten kopen via aanbestedingen taalcursussen in. Deze cursussen zijn regelmatig  alleen overdag,  en bijna allemaal alleen toegankelijk in de gemeente waar de nieuwkomer woont- wat conflicteert met traineeships of werk buiten het dorp of de stad. In de Randstad lukt het soms om een uitzondering te regelen. Buiten de Randstad is dat lastiger. “We hebben kandidaten die letterlijk vastlopen: ze kunnen niet kiezen tussen Nederlands leren of werkervaring opdoen. Nederlands leren gaat altijd voor, maar als er geen taallessen in de avond zijn, betekent dat dat ze overdag niet kunnen werken of aan een leerwerktraject kunnen deelnemen.” 

Werkgevers willen wel 

Het pijnlijke is: veel werkgevers staan juist klaar om nieuwkomers te verwelkomen. Organisaties als PwC, de IND, Vattenfall en NEa werken al samen met Motopp. Ze hebben diversiteitsdoelstellingen en SROI-verplichtingen. Maar ze willen ook kwaliteit. “Onze mensen worden niet aangenomen omdat ze statushouder zijn, maar omdat ze kunnen wat gevraagd wordt.” 

Het Motopp-model: selecteren (recruiten), trainen, coachen, begeleiden 

Motopp biedt een zes  tot acht maanden durend IT-traineeship, gevolgd door 18 maanden detachering met intensieve begeleiding. Kandidaten leren programmeren, maar ook presenteren, samenwerken en omgaan met de Nederlandse werkcultuur. Nederlands leren hoort erbij, maar in een vorm die past: praktijkgericht, op de werkvloer, met coaching. “We bieden 1-op-1 begeleiding, tweewekelijkse coaching en maandelijkse evaluaties met de werkgever. Daardoor kunnen we snel bijsturen en zorgen dat iemand zich veilig voelt en echt kan groeien.” 

Het resultaat: 95% uitstroom naar vast werk 

Het werkt. 95% van de deelnemers stroomt door naar een vaste baan. Niet ondanks, maar dankzij deze aanpak. Maar het systeem eromheen moet mee. “We zouden meer mensen kunnen helpen, als er minder bureaucratische drempels waren.” 

Wat moet er veranderen? 

• Landelijke richtlijnen voor combineren van werk en taal – zodat motivatie en ervaring niet blijven hangen in wachttijd of verplicht traject. 

• Mogelijkheid om taalcursus of anderszins in een andere gemeente te volgen of te combineren met werk.  

• Meer ruimte voor maatwerk – gemeenten moeten durven afwijken als het leidt tot duurzame plaatsingen. 

• Vertrouwen in bewezen modellen – organisaties als Motopp hebben laten zien wat werkt. Geef ze de ruimte om op te schalen. 

Conclusie: de wet wil werk, laat het dan ook toe 

De Inburgeringswet 2022 wil nieuwkomers sneller laten meedoen. Dat begint met vertrouwen. In mensen. In partners. In wat werkt. De praktijk laat zien: er is motivatie, kennis en ervaring genoeg. Nu nog de ruimte om het te benutten. Wil jij in jouw gemeente, als beleidsmaker, of werkgever bijdragen aan echte verandering? Neem contact met ons op. 

Meer weten over Motopp? Lees hier verder